Görsel iletişimin hız kazandığı, ekranların hakimiyet kurduğu günümüzde okuma alışkanlığı git gide azalıyor. “Eskisi kadar okumuyorum” cümlesini birçok kişiden duyabilirsiniz. Birçok kişi “Bu yıl daha çok okuyacağım” diye kendine söz veriyor. Ancak bu sözler, genellikle yıl sonunda da güncel hedef olarak kalmaya devam ediyor. Yeni nesilde de durum pek farklı değil. Peki, bu yıl bu hedefi gerçek kılmaya ne dersiniz? Kitap okuma alışkanlığı nasıl kazanılır, pratik ipuçları ile size rehberlik ediyoruz. Kitap sayfalarının o kendine has kokusunu özleyenlerdenseniz, gelin sayfaları beraber çevirelim!
Kıyaslamayı Bırakın, Kendi Kitap Okuma Alışkanlığı Serüveninizi Keşfedin
Öncelikle hedefimizi doğru belirleyelim. Okuma serüveninin, herkesin kendi ritminde ancak bir süreklilik içinde bir okuma düzeni olduğunu düşünebilirsiniz. Kıyaslamayı bırakın: Ayda on kitap bitiren de, tek bir kitabın dünyasına dalan da aslında aynı yolculuğun bir parçası. Önemli olan hız değil, sürekliliktir. Diğer bir deyişle, öğrenme yolculuğunun kesintisiz devam ettiği düzen herkes için biricik oluyor. Dolayısıyla kitaplarla barışmak için gerçekçi ve kendinize özel hedefler koymalısınız. Başkaları ile yarışarak ve gerçekçi olmayan hedefler koyarak kısa sürede pes edebilirsiniz.
Bir diğer yanlış bilgi ise kitap okuma alışkanlığı nasıl kazanılır sorusunun yanıtı ile ilgili. Günümüzde birçok kişi, bu motivasyonun yalnız çocukluk çağında kazanıldığını sanıyor. Oysa her yaşta kitap okumaya başlayabilirsiniz. Ara verdiğiniz onca yıl sonra kitap okuma isteği nasıl gelir öğrenerek yeniden alışkanlık kazanabilirsiniz.
Modern Hayatın Hızına Okuma Molası Eklemek
Telefon, tablet, bilgisayar gibi ekranların işgal ettiği günlük yaşamda çok fazla uyarıcıya maruz kalıyoruz. Artık bir şeylerden haberdar olmak için uzun uğraşlara gerek yok. Haber her an yanımızda. Dünyanın diğer ucundan bile anından haberdarız. Bu bilgi bombardımanı altında birçok kişi zihinsel yorgunluk yaşıyor. Boş zamanlarını okuma eylemi ile geçirmek konusunda motivasyon bulamıyor.
Küresel ve kesintisiz iletişim dünyasında boş zamanın karşılığı “zihni boşaltma vakti” haline geldi. Birçok kişi durmanın, hiçbir şey yapmamamın hayalini kuruyor. Artık bir hobiye başlamak için fiziksel çabadan önce zihinsel bir kıvılcıma, yani motivasyona ihtiyaç duyuyoruz. Dolayısıyla okumayı bir görev, zihin gücü gerektiren bir iş gibi görmeye yatkınız. Yetişkinlerde kitap okuma alışkanlığının önündeki en büyük engel işte bu zorunluluk hissi. Modern dünyanın getirileri, okulda hissedilen “zorla öğrenme” görevi gibi nedenler ile kitap okumayı gözümüzde büyütüyoruz. Kitabı yarım bırakınca suçluluk hissediyor, motivasyonumuzu kaybediyoruz.
Peki gerçekten öyle mi? Hayır, dünya siyah ve beyazdan oluşmuyor. Kitaplar sadece bitirilme hedefi ile okunan sayfalar değil. Kitap okumak öğrenme yolculuğu demek. Haliyle birkaç sayfanın başına oturmak bile başlı başına öğretici bir serüven. Dolayısıyla başarı veya başarısızlık söz konusu değil. Üstelik, okuldaki “zorunluluk” hissini aşmanıza yardımcı olacak çeşit çeşit kitap var.
Size okurken zamanı unutturacak kadar sürükleyici, ilginizi çeken ve keyif veren anlatılar bulabilirsiniz. Hatta belki de ironik bir şekilde, okulda zorla okutulan metinlerin travmasını, kendi seçeceğiniz eğitim kitapları ile aşabilirsiniz.
Peki, tüm bu zihinsel engelleri özetlersek karşımıza ne çıkıyor? Neden Okuyamıyoruz?
- Okumayı bir görev olarak görmek, motivasyonu düşüren en büyük hatadır.
- Her kitabı bitirme zorunluluğu hissetmek, okuma keyfini yok eder.
- Yanlış türde kitap seçmek, okuma isteğini başlamadan bitirebilir.
- Sosyal medyanın anlık tatmini, uyarıcıların fazlalığı derin okumanın gerektirdiği odaklanmayı engeller.
Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazanılır?: Pratik ve Keyifli Yöntemler
Herhangi bir konuda sürdürülebilir bir alışkanlık kazanmanın yolu duygusal motivasyondan geçer. “Öğrenmek için okumalıyım” gibi görev inancı ile başlanan kitap okuma yolculukları birkaç durak sonra sona erer. Bu nedenle amacınız “okumak” değil, “okumayı sevmek” olmalı. Sizi kitapların engin dünyasına duygusal bağ ile bağlayacak yöntemler sunacağız. Bu ipuçları ile siz de kitaplar ile ilişkinizi yeniden daha güçlü bağlar ile yapılandırabilirsiniz. Peki kitap okumayı sevmek için ne yapmalı?
1. Merakınızı Gözlemleyin ve Keşif için İnce Kitaplara Yönelin
Neyi merak ediyorsunuz? İlgi alanlarınız neler? Bu soruları kendinize sorun ve kitap okuma alışkanlığı kazanmak için önce merak duyduğunuz türlere, konulara yönelin. Bu konulardaki kalın ve detaylı kitaplar yerine önce ince seçeneklere şans verin. Böylece hala bu konuda “bilgiye aç” kalan zihniniz daha çok okuma motivasyonu duyabilir. Öte yandan kitabı bitirdiğinizde hissedeceğiniz “dopamin” ile kazanç hissini fizyolojik olarak yaşayabilirsiniz. Bu da bir sonraki macera için size motivasyon kaynağı olabilir. Eğer aklınıza merak ettiğiniz bir konu gelmiyorsa, ilgi duyduğunuz bir kişiden başlayın. Biyografi kitapları ilham kaynağı olan birçok hayat hikayesini bizlere sunuyor. Belki siz de biyografik anlatılardan başlayabilirsiniz.
2. Yetişkinlerde Kitap Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazanılır? Küçük Hedefler ile…
Rivayete göre ünlü bir şair, oğluna her gün en az 10 sayfa kitap okumasını vasiyet etmiş. 10 sayfayı çok küçük bir hedef gibi görebilirsiniz, ancak o küçük adımlar sizin kitap okuma alışkanlığı kazanmanızı sağlıyor. Siz de kendinize her gün 5 veya 10 sayfa gibi eşikler belirleyebilirsiniz. Günlük planlamalar yapabilirsiniz.
3. “Ama Benim Hiç Vaktim Yok” Diyenler
Gün içinde kitaplara vakit bulamayanlardansanız, metroda, otobüste, öğle arasında veya uyku öncesinde küçük aralıkları değerlendirebilirsiniz. Çantanızda her gün bir kitap taşıyarak ilk adımı atabilirsiniz. Hatta ailece hedeflerinizi yerine getirebilirsiniz. Çocuğunuzla beraber böyle bir “meydan okuma” yarışına girebilirsiniz. O çocuk kitapları okurken siz okuma saatinde kendi seçtiğiniz eseri takip edebilirsiniz.
4. Sizi Engelleyenleri Keşfedin ve Çözüm Üretin
Birçok kişi roman okuyamadığından, hikayeleri takip edemediğinden şikayet ediyor. “Dikkat dağınıkken nasıl kitap okuma alışkanlığı kazanılır?” diye dert ediyorsanız yanınızda bir defter tutun. Okurken ilişki haritasını çıkararak kimin kim olduğunu not ederek ilerleyin. Hatta günümüzde bazı kitaplarda, çok karmaşık hikayelerde bu ilişki haritaları kitapların arka sayfalarında yer alıyor. O romanları tercih edebilirsiniz. Öte yandan bu uğraşa girmek istemiyorsanız inceleme veya söyleşi kitapları ile başlayabilirsiniz. İlla kurgusal anlatıları okumak zorunda değilsiniz.
5. Kitap Okumak Kendinize Vakit Ayırmak Demek
Birçok kişi farkında olmasa da okumak aslında gündelik yaşamın dertlerinden uzaklaşabileceğiniz bir zaman dilimi vadediyor. Özellikle bilim kurgu veya fantastik dünyalara misafir oluyorsanız, gerçeklikten bir süreliğine koptuğunuzu derinden hissedebilirsiniz. İşte bu anlar, yaşamın içinde nefes alma molaları demek. Siz de “kitap okumanın anlamı”nı gözden geçirerek bu anları renklendirebilirsiniz. Odaklanmayı kolaylaştıracak hafif bir müzik açarak, bir mum yakarak veya sessizce koltuğa gömülerek kendi vakitlerinizin tadını çıkarabilirsiniz.
6. Ezberlerinizi Bozun: Kitap Okunmak Zorunda Değil!
Gün içinde saatlerce bilgisayara bakarak çalışıyorsanız, kitap okumama gerekçeniz gözlerinizin yorgunluğu olabilir. Okurken kendi iç sesinizi duymakta zorlanabilir veya görsel dikkatinizin daha hızlı dağıldığını fark edebilirsiniz. Eğer siz de “kitap yalnızca okunur” ezberini taşıyorsanız, bozun! Kitapları dinleyebilirsiniz. Sesli kitap uygulamaları ile okuma hızını belirleyebilir ve hikayelere kulak verebilirsiniz. Asıl mesele kitapları sevmek ise dinlemek sizin ilk adımınız olabilir. Kendinize sınırlar koymadan deneyin, belki kulak misafiri olmayı daha çok seversiniz.
Kitap Okuma Alışkanlığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kitap okuma alışkanlığı hakkında sıkça sorulan sorular neler? Aşağıda birlikte cevaplayalım.
Kitap okuma isteği nasıl gelir?
Kitap okuma isteği, okuma rutini oluşturmakla gelir. Yapılan çalışmalar, alışkanlıklar için motivasyon beklemek yerine harekete geçmenin motivasyon ve alışkanlık kazanmakta etkili olduğunu gösteriyor. Siz sadece merakınızı cezbeden bir konu veya tür seçin, ilk etapta ince ve akıcı kitapları tercih edin. Sonra okumaya başlayın. Kendinize rahat bir okuma ortamı yaratmak da isteğinizi artıracaktır.
Yetişkinlerde kitap okuma alışkanlığı için en etkili yöntem nedir?
Yetişkinler için en etkili yöntem, “5 Dakika Kuralı” gibi küçük adımlarla başlamaktır. Bu, başlama eyleminin önündeki zihinsel direnci kırar. Ayrıca, her kitabı bitirme baskısından kurtulmak ve e-kitap, sesli kitap gibi farklı formatları denemek, yoğun yaşam temposuna okumayı entegre etmeyi kolaylaştırır.
Okumaya odaklanamıyorum, ne yapmalıyım?
Odaklanma sorunu yaşıyorsanız, öncelikle dijital dikkat dağıtıcıları ortadan kaldırın. Hafif bir müzik ve loş ışık ile odaklanmayı deneyebilirsiniz. Öte yandan “Pomodoro Tekniği” gibi zaman yönetimi metotlarına başvurabilirsiniz.
Okuma Sonrası Ne Yapmalı?
Alışkanlığın pekişmesi için okunanlar hakkında konuşmayı, yazmayı deneyebilirsiniz. Bir blog açarak görüşlerinizi paylaşabilir veya bir kitap kulübüne katılabilirsiniz. Böylece bireysel okuma eylemini sosyal bir etkinliğe dönüştürebilirsiniz.
Sesli kitaplar, okuma alışkanlığından sayılır mı?
Elbette, kitaplarla barışmak için sesli kitaplar elverişli yöntemlerden. Önemli olan kitapları yol arkadaşı edinerek öğrenme yolculuğuna bir kere çıkmak. Unutmayın, yöntem değil, yolculuğun kendisi değerlidir.
Bugünün Sayfası, Yarınki Siz
Bir okuma alışkanlığı inşa etmek, sadece bilgi birikiminizi değil, aynı zamanda empati yeteneğinizi ve dünyaya bakışınızı da zenginleştirir. Yılmadan okuma alışkanlığı kazanma yollarını denemelisiniz. Küçük hedefleri başardıkça motivasyon elde edeceksiniz. Gelecekteki “siz” size teşekkür edecek.
